Dordrecht (NX beveiliging) en Lage Zwaluwe (V-NX beveiliging)

    

Dordrecht

Op 8 oktober 2025 zijn een aantal foto's uit de Beeldbank van de NVBS toegevoegd; deze nieuwe foto's zijn te herkennen aan de blauwe beschrijving van de foto's.
Er zijn bovendien een aantal uitbreidingen en correcties aangebracht.

Het station Dordrecht is het oudste treinstation van de stad Dordrecht, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.
Het op 1 januari 1872 geopende station ligt ten zuiden van het centrum, bij de negentiende-eeuwse schil. Het stationsgebouw is in neorenaissancestijl opgetrokken en valt op door zijn monumentale bouwstijl in de eerste waterstaat-categorie, evenals station Zwolle.
Hoewel Karel Hendrik van Brederode gezien wordt als de architect van de standaardstations, is het station van de hand van Nicolaas Johannes Kamperdijk.
In de tijd dat het station gebouwd werd, stond het op het grondgebied van de toenmalige gemeente Dubbeldam.

Het station ligt buiten de vroegere stadsmuren van Dordrecht en buiten de vroegere bebouwing.
Om de stad te verbinden met het station is een rechtstreekse doorsteek naar de stad aangelegd, de Johan de Wittstraat.
Langs deze route is in 1879 een paardentramlijn geopend naar het centrum van Dordrecht en de Merwekade, waar er aansluiting was op de veerboten naar de streek.
Deze tramlijn is in 1919 opgeheven.

Dordrecht werd op het spoorwegennet aangesloten toen men Rotterdam wilde verbinden met Antwerpen. Deze verbinding kon tot stand komen na de bouw van de spoorbruggen over de grote rivieren ten noordwesten en zuiden van Dordrecht en werd in 1872 geopend. Op 1 januari 1872 de verbinding met Breda/Roosendaal en op 1 november 1872 met Rotterdam. Op 16 juli 1885 kwam de verbinding naar Gorinchem in gebruik.

De dichtstbijzijnde stations zijn Dordrecht Stadspolders, Dordrecht Zuid en Zwijndrecht.
In het station Dordrecht sluit de spoorlijn Elst - Dordrecht aan op de spoorlijn Breda - Rotterdam.

    

Het imposante stationsgebouw (links) en de straatzijde van het hoofdgebouw (rechts) d.d. 21 juli 1975.
(foto's: F.J. Hoevenagel    (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)

Gebruikte afkortingen: Blokstelsels:
    

De noordzijde van het emplacement in zuidelijke richting d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

De zuidzijde van het emplacement in noordelijke richting (links) en het emplacement in zuidelijke richting met de sporen richting Sliedrecht en Lage Zwaluwe (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

Een kastje voor de electrische bediening van een wissel (links) en een kastje voor het "nemen" van de vrijgave rangeren (rechts) d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

De weegbrug met het bedieningshuisje in spoor 4 (links) en een close-up van de weegbrug met het weegbrugsein (rechts) d.d. 14 mei 1978.
(foto's: F.J. Hoevenagel    (bron: Stichting SNR Railverzamelingen)



De emplacementstekening van Dordrecht.


De beveiliging van het station Dordrecht bestond uit de posten T en I.
In post T was een NX - tableau geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.
In post I was een blokkast met de vensters van het blokstelsel C geplaatst; voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.

Op het NX - tableau waren een aantal knoppen en signaleringslampjes aangebracht voor de koppeling met het blokstelsel C richting Sliedrecht;
voor een uitgebreide beschrijving van alle details klik hier.

Vanuit post I werd ook de overweg in de Dubbeldamseweg bediend.


Post T

Deze post stond aan de noordzijde van het emplacement.

    

De noordzijde van het emplacement met links post T d.d. 7 februari 1981.    (Foto: Wim Vos) (links)
en post T d.d. 13 juli 1978.    (Foto: F.J. Hoevenagel)    (bron: Stichting SNR Railverzamelingen) (rechts).


    

Het NX tableau in post T d.d. 30 maart 1965.    (Foto: R. Ankersmit (†)) (links)
en hetzelfde tableau d.d. 7 februari 1981.    (Foto: Wim Vos) (rechts).


    

Een detail van het NX tableau in post T d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

Een detail van het NX tableau in post T met de extra knoppen en signaleringslampjes voor de koppeling met het blokstelsel C richting Sliedrecht.
De linker foto is gemaakt op 10 februari 1978 door R. Ankersmit (†) en de rechter foto is gemaakt op 7 februari 1981 door Wim Vos.



Tekening van het NX tableau in post T.


Post I

Deze post stond aan de zuidzijde van het emplacement bij de overweg in de Dubbeldamseweg.

    

De zuidzijde van het emplacement gezien vanuit post I (links) en de aankomst van een trein uit de richting Sliedrecht gezien vanuit post I (rechts) d.d. 7 juni 1975.
(Foto's: Wim Vos)


    

De blokkast in post I d.d. 7 juni 1975.
(Foto's: Wim Vos)



Tekening van de blokkast in post I.

Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen voor treinbewegingen naar en van Sliedrecht en de bediening van de aansluiting "De Staart" worden hier beschreven.

De hefbrug over de Oude Maas

Tussen de stations Dordrecht en de halte Zwijndrecht ligt bij km. 30.740 de hefbrug over de Oude Maas.

    

De oude draaibrug in de spoorbrug over de Oude Maas bij Dordrecht met een goederentrein van Venlo naar Rotterdam IJsselmonde getrokken door de locomotief NS 1152 (links)
en dezelfde brug gezien vanuit een andere richting (rechts) d.d. 8 oktober 1969.
De pijlers met steunen voor de nieuwe hefbrug zijn al gereed.
(Foto's: J.C. de Jongh)    (bron: Stichting SNR Railverzamelingen).

Op 28 juni 1970 is de oorspronkelijke draaibrug vervangen door een tweesporige hefbrug.
De huidige hefbrug is thans 4 sporig en heeft de tweesporige hefbrug uit 1970 vervangen. Ook is deze brug op Rijnvaarthoogte gebracht.
Naast deze spoorbrug ligt de verkeersbrug en deze beide bruggen bestaan uit een beweegbaar en een vast gedeelte.
De bediening van deze beide beweegbare bruggen vind plaats vanuit één brugpost.
De spoorbrug kan slechts worden geopend na toestemmming van post T; hiertoe is op het tableau een vleugelschakelaar aangebracht die in de normale stand naar links is gedraaid en dan is de bediening van deze brug niet mogelijk.
Als de brug moet worden geopend neemt de brugwachter telefonisch contact op met de treindienstleider die vervolgens de vleugelschakelaar naar rechts omdraait waarna de spoorbrug kan worden geopend;
er is dan uiteraard geen treinverkeer over de spoorbrug mogelijk.

    

De bruggen over de Oude Maas d.d. 1 november 1973    (Foto: J. Muijs) (links)
en het treinstel NS ElD2 371 en twee Beneluxtreinstellen ElD2 als trein 122 Brussel - Amsterdam passeren de brug over de Oude Maas d.d. 13 juli 1978.    (Foto: F.J. Hoevenagel) (rechts).
(bron: Stichting SNR Railverzamelingen)
Op de beide foto's is duidelijk zichtbaar dat de verkeersbrug wel op Rijnhoogte ligt en de spoorbrug niet.


De handelingen voor de brugopening in de brugpost worden hier beschreven.

Lage Zwaluwe (V-NX beveiliging)


Met ingang van 16 mei 1971 is de klassieke beveiliging te Lage Zwaluwe vervallen en is in post T Dordrecht een V-NX toestel geplaatst voor de bediening van de beveiliging van het station Lage Zwaluwe en de overloopwissels te Willemsdorp;
voor een uitleg over de werking van dit toestel klik hier.

    

De straatzijde van het stationsgebouw d.d. 12 augustus 1975 (links) en de perronzijde van hetzelfde stationsgebouw d.d. 16 juli 1977 (rechts).
(Foto's: F.J. Hoevenagel)    bron: Stichting SNR Railverzamelingen)


    

De sporen richting Dordrecht met rechts het spoor richting Moerdijk (links) en de noordzijde van het emplacement in zuidelijke richting (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

Het emplacement in zuidelijke richting (links) en de zuidzijde van het emplacement in noordelijke richting (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: Wim Vos)


    

De sporen richting Roosendaal (r.), Breda (m.) en Geertruidenberg (l.) (links) en de passage van een goederentrein richting Roosendaal getrokken door een locomotief van de serie 1000 (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: Wim Vos)

Op het emplacement waren bij diverse seinen medewerkingskastjes geplaatst waarmee het treinpersoneel een aantal bedieningshandelingen kon uitvoeren.
Deze bedieningshandelingen konden uitgevoerd als er b.v. een transmissiestoring voorkwam of als de beveiliging van het station Lage Zwaluwe in de automatische stand was ingesteld;
voor een uitgebreide beschrijving van alle details klik hier.

    

Twee kastjes voor de plaatselijke bediening van het uitrijsein 174 (links) en twee telefoonkastjes en twee kastjes voor de plaatselijke bediening van de inrijseinen zijde Roosendaal en Breda (rechts) d.d. 21 augustus 1981.
(Foto's: Wim Vos)



De emplacementstekening van Lage Zwaluwe.



De tekening van het baanvak Lage Zwaluwe - Moerdijk.



De tekening van het baanvak Lage Zwaluwe - Geertruidenberg.



Het V-NX toestel in post T Dordrecht d.d. 7 februari 1981.
(Foto: Wim Vos)


    

Details van het V-NX toestel in post T Dordrecht d.d. 7 februari 1981.
(Foto's: Wim Vos)



Het V-NX toestel in post T Dordrecht d.d. 4 april 1984.
(Foto: J.G.C. van de Meene)


    

Details van het V-NX toestel in post T Dordrecht d.d. 4 april 1984.
(Foto's: J.G.C. van de Meene)



De tekening van het V-NX toestel.

De onderstaande foto's tonen de verschillende stappen voor het instellen van een rijweg van sein 174 op spoor 1 naar Roosendaal en van sein 180 op spoor 3 naar Breda..
Alle zes foto zijn gemaakt op 18 april 1978 door R. Ankersmit (†).

De onderstaande foto's tonen de verschillende stappen voor het instellen van een rijweg van sein 174 op spoor 1 naar Roosendaal.

    

De seinhuiswachter heeft op de knop "NORMAAL" (normale rijweginstelling) gedrukt; het witte lampje boven deze knop is gaan branden (links)
en de seinhuiswachter heeft gedrukt op de knop met het pijltje bij sein 174, in het bijbehorende seinsymbool brandt nu rood licht en het witte licht bij de knop NORM is gedoofd (rechts).



De rijweg is ingesteld. De wissellampjes bij wissels 173 en 189 branden met rood licht. Ze liggen in de goede stand en zijn vergrendeld.
In het seinsymbool bij sein 174 is het rode lampje gedoofd en brand het gele, ten teken dat het sein een ander beeld toont dan 'stop' of 'rijden op zicht'.

De onderstaande foto's tonen de verschillende stappen voor het instellen van een rijweg van sein 180 op spoor 3 naar Breda.

    

De knop "NORMAAL" is al gedrukt. Daarna is de knop met het pijltje bij sein 180 gedrukt.
Het gele lampje brandt. De wissellampjes in de rijweg branden met rood knipperlicht, ten teken dat ze aan het omlopen zijn. (links)
en de rijweg is ingesteld. De wissellampjes bij wissels 181, 183 en 185 branden met rood licht. Ze liggen in de goede stand en zijn vergrendeld.
In het seinsymbool bij sein 180 is het rode lampje gedoofd en brand het gele, ten teken dat het sein een ander beeld toont dan 'stop' of 'rijden op zicht' (rechts).



Er zijn rijwegen ingesteld van sein 180 op spoor 3 naar Breda en van sein 174 op spoor 1 naar Roosendaal.


Het V-NX toestel is op 6 juli 1980 vervangen door een Integra toestel.
Alle bijzonderheden en bedieningshandelingen worden hier beschreven.

Voor een beschrijving van de blok- en brugpost Wantijbrug klik hier.
Voor een beschrijving van het station Oud Zwijndrecht klik hier.
Voor een beschrijving van het station Sliedrecht klik hier.
Voor een beschrijving van het station Lage Zwaluwe ten tijde van de klassieke beveiliging klik hier.


Terug naar Home Terug naar seinhuizen