Blokstelsels voor enkelspoor

Blokstelsel B

Algemeen

Het blokstelsel B voor enkel spoor is uitgevonden eind negentiende eeuw. Dit blokstelsel werd gebruikt als er tussenposten nodig waren en het was afkomstig van de SS.
Het verschil met de blokstelsels A en C was dat er twee enkelspoorvensters waren. Dit zijn de enige vensters die de stations met elkaar wisselen. Normaal is er geen rijrichting ingesteld.
De eindposten waren verder uitgevoerd als een blokstation voor het blokstelsel III.
De tussenpost was eveneens uitgevoerd als een blokpost van blokstelsel III.

Dit blokstelsel kwam voor op de spoorlijn Woerden - Bodegraven.
Tussen Woerden en de blokpost Dubbele Wierickebrug is echter met ingang van 28 mei 1961 (ingebruikname NX beveiliging te Woerden) automatisch blokstelsel geïnstalleerd; de twee enkelspoorvensters te Bodegraven en Woerden zijn vervallen.
De rijrichting wordt ingesteld met een rijrichtingsschakelaar op het NX-tableau te Woerden.

De tekening van de toestellen in de stations A ^(links), de blokpost 1 ^(midden)en het station B ^(rechts)en de baanvaktekening ^(onder).

Het bloktoestel.

Het bloktoestel wat gebruikt wordt voor blokstelsel B hoeft niet voorzien te zijn van handels. De seinen kunnen ook via een elektrische koppeling bediend worden vanuit een stelknoptoestel.
Op de bovenstaande tekening zien we een aantal vaste onderdelen van het blokstelsel B. Bloksloten voor de stationsbeveiliging zijn weggelaten evenals de handels en toebehoren. We zien van boven naar beneden de volgende onderdelen:

De wekker met wekknop voor communicatie met het volgende station (Station A, station B en blokpost 1)
De bloknopsper. Ter voorkoming van vroegtijdig binnen blokken van een trein
Vijf bloksloten met:
- Enkelspoor A-B
- Enkelspoor B-A
- Blok naar ..
- Voorbijgang bij ..
- Tein binnen
De rijwegkrukjes voor het vrijmaken van het in- en uitrijsein.
De handels van de in- en uitrijseinen.

Dit zijn de vaste onderdelen van het blokstelsel B. Eventueel kan dit weer gekoppeld zijn met de plaatselijke beveiliging.

Wekknoppen en wekkers
Met wekknoppen kan men berichten sturen. We praten hier over vaste korte berichten want voor lange berichten bestaat de bloktelefoon.

Bloksloten
Voorbijgangsvenster
Dit venster geeft aan dat de trein vertrokken is uit het aangrenzende station en in het blok zit. Samen met het enkelspoorblokslot geeft het de rijrichting aan. Het voorbijgangsvenster is een belangrijke component vanwege de vele elektrische contacten die het blokslot heeft

Enkelspoorvensters
Deze vensters geven de ingestelde rijrichting van het baanvak weer. Als dit venster en het blokvenster beiden wit zijn kan het uitrijsein worden bediend. Geblokt (rood) betekend bezet. Het enkelspoorvenster kan alleen worden gewisseld als de betreffende blokvensters in de beide blokstations en tevens die in de blokpost(en) vrij zijn.

Blokvenster
Dit venster is gekoppeld met het de bediening van het bloksein en dit is doorgaans één of meer uitrijsein(en); d.w.z. deze seinbediening kan alleen plaatsvinden als dit venster ontblokt (wit) is.

Het blokstelsel B in vogelvlucht.

Het blokstelsel B in vogelvlucht. Klik op volgende of vorige om de verschillende stappen te bekijken.

Verloop blokstelsel B

De bovenstaande plaatjes geven visueel weer hoe het blokstelsel snel weergegeven werkt.
Hieronder staat kort omschreven in stappen hoe het in z'n werk gaat.
Als voorbeeld nemen we een trein die van station A naar station B wil rijden.

Station A wekt station B en blokpost 1;
B geeft wisselt de rijrichting door het venster "Enkelspoor A-B" bij hem te drukken ^{(wordt rood)}. Het venster "Enkelspoor A-B" wordt vrij ^{(wordt wit)} bij station A;
Bij station A is het venster "Blok naar B" vrijgemaakt (wit) door blokpost 1;
Bij blokpost 1 zijn de vensters "Voorbijg. bij A" en "Ontbl. A" wit gemaakt.
A bedient het uitrijsein A zodat de trein naar B kan vertrekken;
Achter de trein legt A het uitrijsein A terug. Tevens blokt hij de trein door "Blok naar A" en "Enkelspoor A-B" te drukken. ^{(worden rood)};
Bij blokpost 1 komt "Voorbijgang bij A" vrij (wordt rood).
De trein nadert blokpost 1;
Blokpost 1 vraagt bij station B om ontblokking;
Station B ontblokt de blokpost door het drukken van het venster "Ontbl. 1" ^{(wordt wit)};
Bij de blokpost wordt het venster "Blok naar B" vrij (wordt wit);
De blokpost bedient het bloksein A.
De trein passeert de blokpost waarna de blokpost het bloksein in de stand "stop" brengt en het venster "Blok naar B" bedient ^{(wordt rood)}.
Tegelijkertijd wordt het venster "Ontbl. A weer wit;
Bij station B wordt het venster "Enkelspoor A-B" weer wit;
Desgewenst kan station B dit venster weer rood maken waarna er weer een trein van station A naar blokpost 1 kan rijden;
De trein passeert het inrijsein bij station B;
De trein maakt door het berijden van een spoorstaafcontact o.i.d. het venster "Trein binnen" vrij ^{(wordt wit)};
De trein is binnen en station B blokt de trein binnen door het bedienen van het venster "Trein binnen" (wordt rood). Tegelijkertijd wordt het venster "Ontbl. 1" weer rood

De toestellen zijn weer in de normale stand.

Slot

Hoewel het er complex uit ziet is het vrij logisch qua opzet. Ook is het elektrisch gezien niet ingewikkeld. Er gaan slechts vijf draden van het ene naar het andere station.

Voor een uitleg over de blokstelsels A en C klik hier voor het blokstelsel A en hier voor het blokstelsel C.

terug naar Home

terug naar Uitleg